Σκέψεις πάνω στη φροϋδική θεωρία.2

Ενόρμηση του θανάτου και Κομμουνισμός. (Μία σκέψη πάνω στη φροϋδική θεωρία και πέρα από αυτήν.)

Η ενόρμηση του θανάτου στον Freud έχει πολλές προεκτάσεις. Στο έργο του ‘’ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας’’ μας παρουσιάζεται ως α) ενόρμηση καταστροφικότητας για την αυτοσυντήρηση και ως  β) σαδομαζοχισμός.

Απεναντίας, στο έργο του ‘’Πέραν της Αρχής της Ηδονής’’(Εκδ:Nίκας), η ενόρμηση του θανάτου είναι  γ1) «η ανάγκη αποκατάστασης μιας προγενέστερης κατάστασης (σ.σ. δηλαδή η επιστροφή από την έμβια στην άβια ύλη)»(σελ .78) ή αλλιώς ειπωμένο, αντικατοπτρίζει ότι «ο στόχος κάθε ζωής είναι ο θάνατος, και αναδρομικά: To μη έμβιο ήταν προγενέστερο του εμβίου».(σελ.52)

àΣτην εκδοχή γ1) φαίνεται πως η ενόρμηση του θανάτου είναι η θέληση όντως για πραγματικό θάνατο,η οποία συγκρούεται με τις ενορμήσεις ζωής ή αλλιώς τις σεξουαλικές ενορμήσεις και δημιουργούν μια ισορροπία.

Ωστόσο,στο ίδιο έργο,διακρίνεται και μια παρεμφερής ερμηνεία της ενόρμησης του θανάτου,με μια πιο ευρεία έννοια.Πρόκειται  γ2) για την ενόρμηση που σχετίζεται με την απόλυτη απόλαυση-ευχαρίστηση-ηρεμία στην έμβια κατάσταση, που ουσιαστικά υπηρετεί την αρχή της ηδονής. Συγκεκριμένα «η αρχή της ηδονής αποτελεί μια τάση,η οποία υπηρετεί μία λειτουργία που είτε καθιστά τον ψυχικό μηχανισμό απολύτως αδιέγερτο,είτε διατηρεί την ποσότητα διέγερσης σε αυτόν σταθερή ή όσο το δυνατόν πιο χαμηλή».(σελ.84) Ενώ λοιπόν, «οι ενορμήσεις ζωής, εμφανίζονται ως καταστροφείς της ηρεμίας και φέρουν μαζί τους εντάσεις,των οποίων η εξουδετέρωση βιώνεται ως ηδονή, οι ενορμήσεις του θανάτου μοιάζουν να προσφέρουν το έργο τους διακριτικά.Η αρχή της ηδονής μοιάζει να βρίσκεται ακριβώς στην υπηρεσία των ενορμήσεων του θανάτου»(σελ 86.)

àΠαρατηρούμε λοιπόν ότι στην εκδοχή γ2) η ενόρμηση του θανάτου, είναι ουσιαστικά η επιστροφή σε μια προγενέστερη κατάσταση(άβια ύλη) πάνω σε ανώτερη βάση(έμβια ύλη).Πρόκειται ουσιαστικά για μία κατάσταση συγχρόνως επαναστροφής και προόδου, όπου τα χαρακτηριστικά της άβιας ύλης (ηρεμία,απόλαυση,ηδονή σε αντιπαράθεση από εντάσεις-ανταγωνισμούς-εξαναγκασμούς-καταπιέσεις) επαναλαμβάνονται σε ανώτερη βάση,δηλαδή στην έμβια ύλη.Η κίνηση διαγράφεται από τη διαλεκτική κατηγορία και το νόμο ‘’άρνηση της άρνησης’’.(Θέση->Άβια Ύλη.Αντίθεση->Έμβια Ύλη.Σύνθεση ή Αντίθεση της αντίθεσης->Επιστροφή στην Άβια πάνω σε συνθήκες Έμβιας Ύλης.)

Δίνοντας λοιπόν μια ψυχολογική σύνθεση στο κοινωνικό σώμα/σχηματισμό,το οποίο αντικατοπτρίζει τις ξεχωριστές ατομικές συνθέσεις,η ενόρμηση του θανάτου με την έννοια της απόλυτης ηρεμίας,απόλαυσης,ηδονής επιτυγχάνεται στον κομμουνισμό (στον αναπτυγμένο),καθώς ο ίδιος αποτελεί το στάδιο της Σύνθεσης όλων των κοινωνικών σχηματισμών,το στάδιο που αποκλείει εκείνη την αρνητική μορφή έντασης,η οποία ως προς το περιεχόμενο της είναι αφενός ταξική,αφετέρου κρατική-φυλετική-θρησκευτική-έμφυλη.

Έτσι,ο κομμουνισμός ως κίνηση -που καταργεί την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων/αρνητικών μορφών εντάσεων και προσιδιάζει στην απόλυτη ηρεμία,σε καταστάσεις θανάτου στη ζωή -διαγράφεται εξίσου από τη διαλεκτική κατηγορία και το νόμο ‘’άρνηση της άρνησης’’με τον εξής-γνωστό τρόπο.(Θέση->Προταξική κοινωνία.Αντίθεση->Ταξική κοινωνία.Σύνθεση->Αταξική κοινωνία (Επιστροφή στην προταξική πάνω σε ανώτερη βάση).Τελικά,οι δύο κινήσεις (τόσο του κομμουνισμού,όσο και της ενόρμησης θανάτου) συμπίπτουν.

(Προφανώς,η διάκριση σε αρνητική και θετική μορφή έντασης είναι σκόπιμη.Θεωρώ ως κριτήριο διάκρισης το ίδιο το περιεχόμενο τους με βάση το α) αν υπάρχει οποιαδήποτε καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο.Αν υπάρχει,είναι αρνητική μορφή έντασης.και β)με βάση το κατά πόσο πλησιάζουμε από την εργασία για την ανάγκη,στην ελεύθερη δημιουργική δραστηριότητα (σχέση εργάσιμου προς ελεύθερο χρόνο στην κομμουνιστική κοινωνία).Η εργασία για τα αναγκαία,είναι μια αρνητική μορφή έντασης,η οποία μετατρέπεται σε θετική όσο προχωράμε στην ελεύθερη δημιουργική δραστηριότητα,στην καλλιτεχνική,μορφωτική,επιστημονική ανάπτυξη των ατόμων.Η θετική μορφή έντασης,δε φαίνεται να μας απασχολεί,ούτε αναιρεί την αρχή της ηδονής,την απόλυτη απόλαυση όπως αυτή εκτέθηκε.)